ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Καλώς ήρθατε στο ιστολόγιό μας!!!!!


Το blog αυτό δημιουργήθηκε προκειμένου να εμπλουτιστεί το μάθημα της Αγωγής Υγείας που διδάσκεται στην Α’ τάξη ΕΠΑ.Σ. του Τομέα Υγείας και Πρόνοιας, και συγκεκριμένα αφορά στην διδακτική ενότητα «Ήλιος και Δέρμα». Επίσης μαθητές από όλη την Ελλάδα, με κοινό ενδιαφέρον να μπορούν να μάθουν περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα και να μπορούν να ανταλλάσουν μεταξύ τους ιδέες, απόψεις και ενδιαφέροντα.
Το θέμα του μαθήματος είναι τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει στο ανθρώπινο δέρμα η έκθεση στον ήλιο, όπως επίσης και οι μέθοδοι πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών (safe sun practices).

Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι η κύρια αιτία φωτογήρανσης (aging) και εμφάνισης καρκίνου του δέρματος (skin cancer). Με την έναρξη της θερινής περιόδου και την ηλιοθεραπεία στις παραλίες προβάλλει και ο κίνδυνος των βλαβών που προκαλεί ο ήλιος. Για να μειώσουμε τον κίνδυνο αυτό είναι ανάγκη να γνωρίζουμε σχετικά.

Πολλοί παράγοντες συμμετέχουν στη διαδικασία της γήρανσης του δέρματος (κληρονομικοί ορμονικοί, διατροφικοί, περιβαλλοντικοί, κάπνισμα κ.α.). Ένας από τους πλέον σημαντικούς είναι η χρόνια και αθροιστική έκθεση στον Ήλιο κάτι που γίνεται σαφές εάν προσέξουμε την μεγάλη διάφορα γήρανσης του δέρματος που υπάρχει μεταξύ ηλιο-εκτεθειμένων και καλυμμένων περιοχών ιδιαίτερα σε άτομα που παραμένουν πολλές ώρες στον Ήλιο (ψαράδες, αγρότες).

Βέβαια από άτομο σε άτομο υπάρχουν διαφορές. Τα σκουρόχρωμα άτομα που ως γνωστό αντέχουν περισσότερο τον Ήλιο, παθαίνουν ανάλογες βλάβες με τα ανοιχτόχρωμα. Απλά χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος έκθεσης. Όσο περισσότερες ώρες έχει εκτεθεί ένα άτομο στον Ήλιο τόσο μεγαλύτερες βλάβες φωτογήρανσης παρουσιάζει. Γιατί άλλωστε η φωτογήρανση είναι μια κατάσταση που αφόρα συνήθως άτομα κάποιας ηλικίας.
Ο μηχανισμός με τον όποιο ο Ήλιος προκαλεί βλάβες στο δέρμα σήμερα πιστεύουμε ότι είναι αφενός η καταστροφή των κολλαγόνων και των ελαστικών ινών και αφετέρου η πρόκληση βλάβης στο γεννητικό υλικό των κύτταρων του δέρματος. Οι βλάβες αυτές προκαλούνται λέγω της αυξημένης παραγωγής ελεύθερων ριζών που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία (UV radiation) βλάβη στο γεννητικό υλικό των κυττάρων μπορεί να έχει ποίκιλλα αποτελέσματα, από ακίνδυνα (όπως πχ. ρυτίδες) έως πολύ επικίνδυνα (καρκίνος του δέρματος).
Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι αυτές οι βλάβες και ας αρχίσουμε από τις ρυτίδες που υπάρχουν πάντα στο φωτογηρασμένο δέρμα. Οι ρυτίδες οφείλονται σε διαφόρους παράγοντες σημαντικότεροι των όποιων είναι η ηλιακή ακτινοβολία, οι συσπάσεις των μιμικών μυών, η βαρύτητα, η απώλεια λιπώδους ιστού. Στο φωτογηρασμένο δέρμα έχουμε λεπτές ρυτίδες που οφείλονται στις βλάβες των ελαστικών και κολλαγόνων ινών άλλα και βαθειάς ρυτίδες που οφείλονται στη λεγόμενη ηλιακή ελάττωση που είναι υπερβολική ανάπτυξη ελαστικών ινών κατά τoπους ενώ αντίθετα στην περιοχή του πυθμένα της ρυτίδας δεν υπάρχει ανάλογη ανάπτυξη και το πάχος των ελαστικών ινών είναι σχεδόν φυσιολογικό. Αυτό ισχύει για τις βαθειάς ρυτίδες που εμφανίζονται στο πρόσωπο και στον αυχένα και δεν εξαφανίζονται τεντώνοντας εξώδερμα.. Μια ακόμη εκδήλωση φωτογήρανσης είναι οι τηλεαγγειεκτασιές που εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο με την μορφή λεπτών ερυθρών αγγείων. Άλλες βλάβες που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία είναι δυσχρωμίες (όπως το μέλισμα), οι γεροντικές κηλίδες που εμφανίζονται στο πρόσωπο και στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών κεχριά φαγέσωρες προκαρκινοματώδεις βλάβες αλλά και καρκίνο.
Σήμερα είναι αποδεδειγμένη η σχέση ηλιακής ακτινοβολίας και καρκίνου του δέρματος. Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει τρομακτική αύξηση των περιστατικών καρκίνου του δέρματος και το γεγονός αυτό πιστεύεται ότι σχετίζεται με την παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία που έχει επιβάλλει η μόδα του μαυρίσματος. Αξίζει ίσως να αναφέρουμε ότι για πολλούς αιώνες το μαυρισμένο δέρμα ήταν σύμβολο χαμηλής κοινωνικοοικονομικής τάξης γιατί το μαύρισμα οφειλόταν στην εργασία στα χωράφια ενώ τον τελευταίο αιώνα έγινε μετακίνηση των εργατικών μαζών σε κλειστούς χώρους (εργοστάσια, γραφεία) και το μαύρισμα έγινε χαρακτηριστικό των ανωτέρων οικονομικών τάξεων που έχουν ελεύθερο χρόνο να κάθονται στον Ήλιο.
Όπως σε όλα τα προβλήματα υγείας έτσι και εδώ ισχύει η αρχή ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, δηλαδή η αποφυγή της έκθεσης συν ηλιακή ακτινοβολία. Βέβαια κάτι τέτοιο στη χώρα μας είναι πρακτικά αδύνατο υπάρχουν όμως κάποια μετρά που μπορούν να βοηθήσουν. Πρέπει να πούμε ότι ο Ήλιος δεν έχει μόνο βλαπτικές δράσεις άλλα και πάρα πολλές ευνοϊκές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Έτσι μια μικρή ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας (περίπου 30 λεπτά) είναι απαραίτητη. Την ποσότητα αυτή την προσλαμβάνουμε με τις καθημερινές ασχολίες. Περισσότερη έκθεση στον Ήλιο γίνεται βλαπτική και καλό είναι να αποφεύγεται.
Μπορούμε να μετριάσουμε την ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας που δεχόμαστε χρησιμοποιώντας αντηλιακά και αποφεύγοντας το μπάνιο στη θάλασσα τις μεσημεριανές ώρες. Το αντηλιακό θα πρέπει να ανανεώνεται κάθε τρεις ώρες καθώς και όταν βγαίνουμε από την θάλασσα μετά το μπάνιο καλό είναι να καθόμαστε στη σκιά και όχι στον Ήλιο. Όσον αφόρα τις βλάβες φωτογήρανσης υπάρχουν κάποιες θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν όπως τα peelings (ξεφλούδισμα) τα οποία προκαλούν ανάπλαση του δέρματος και ελαττώνουν τις ρυτίδες, η κρυοπληξία που αφαιρεί τις γεροντικές κηλίδες και άλλα.

Ζούμε στην Ελλάδα, μια χώρα που έχει έντονη ηλιοφάνεια τους περισσότερους μήνες του χρόνου.
Ο ήλιος σίγουρα αποτελεί πηγή ζωής! Είναι όμως υπεύθυνος και για πολλά προβλήματα, απλά ή και περισσότερο σοβαρά, τα οποία, παρόλη την πληροφόρηση του πληθυσμού ειδικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθούν να παρουσιάζονται σε μεγάλο βαθμό.
Ποια είναι τελικά τα προβλήματα που προκαλεί η έκθεση στον ήλιο; Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι προστασίας;

Παρακάτω αναφέρονται πληροφορίες για την ανατομία του δέρματος. Στη συνέχεια μαθαίνουμε για τα προβλήματα που προκαλεί η παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (εγκαύματα, φωτογήρανση, καρκίνος του δέρματος). Ολοκληρώνουμε περιγράφοντας τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων που συζητήσατε.

Αναλογιστήκατε ποτέ ποια είναι τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει στο ανθρώπινο δέρμα η έκθεση στον ήλιο, και ποιες είναι οι μέθοδοι πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών;